Robot, oluşturulan birinci modelde başarılı sonuçlar elde etse de araştırmanın başındaki isme nazaran doğal bir diyalog için hala 10-20 yıllık müddete muhtaçlığımız var.
Yapay zekâ her geçen gün evrilmeye devam ederken, günümüzde bulunduğu durum içinde insan ve yapay zekâyı birbirinden ayıran en değerli faktör hala aşılamadı: Hisler. İnsanlığı birbirine kenetleyen bu faktör, günümüzde çok gelişmiş çeviri teknolojilerine karşın hala bilhassa edebi çevirilerde bir insan tercüman olması zorunluluğunu da oluşturuyor.
Peki, insansı robotlardan kelam ettiğimiz şu günlerde robotların his durumları neler? Aslında yok diyecek kadar az. Çünkü robotlar, yalnızca insanların sunduğu girdilere ve bu girdiler sonucunda tasarladığımız hazır komutlara nazaran hareket ediyor. Robot teknolojisinde ön plana çıkan Japonya’daysa bilim insanları, bunu bir adım öteye taşıyacak yeni bir çalışmaya başladı.
Android robotun üretilmesinin emeli ‘gülmeyi öğretmek’
Webtekno’nun haberinde yer alan bilgilere nazaran Kyoto Üniversitesi’nden bilim insanları, ‘Erica’ isimli bir Android robot oluşturdu. Bu robotun oluşturulmasındaki ana sebep ise bir robota, yani yapay zekâya ‘gülmeyi öğretmek’ idi. Robot, insanın ‘mizah’ algısını anlamak ve duruma ve yerine nazaran farklı formlarda gülmek için eğitilmeye başladı.
Bilim insanları, Erica’ya gülmeyi öğretmek için birinci evvel robotun insan kahkahalarına empatik bir reaksiyon vermesini sağlayacak ‘paylaşılan kahkaha’ modelini geliştirdi. Bu modelde robotun uygun halde reaksiyon verebilmesi için üç soru belirlendi: Kullanıcı güldü mü? Erica gülecek mi? Gülecekse, hangi çeşit kahkaha ile gülecek?
Erica’nın seçimine bırakılan kahkahalar, mizahın olmadığı durumlarda sohbeti doldurma vazifesi görecek kibar bir kıkırdama ve komik durumlarda kullanılacak sevinçli bir kahkaha olarak belirlendi. Modelin aktif bir biçimde kullanılabilmesi için de robot, 80 üniversite öğrencisiyle birlikte diyalog kurdu. Bu diyaloglarda iştirakçilerin ortaya çıkardığı kahkahalar, ‘tekli, toplumsal ve neşeli’ olarak kategorilendirildi.
Robotların insani hisler göstermesi kolay değil
Bunun akabinde Erica’nın şimdi birinci adımı atılan mizah anlayışı, bir beşerle kimi konuşmalar için oturtularak test edildi. Her biri farklı bir kahkahaya yol açan dört farklı kısa diyalog hazırlandı. Bununla birlikte grup, karşılaştırma yapmak için iki model daha oluşturdu. Bu modellerden birisi konuşma müddetinde asla gülmediği, ikincisiyse bağlam ne olursa olsun kişi güldüğünde toplumsal kahkaha attığı bir model idi.
Robotun kurduğu diyalog ve verdiği yansılar, 130’dan fazla kişi tarafından empati, doğallık, insanilik ve anlayış başlıkları altında değerlendirildi. Erica’nın birinci geliştirilen kahkaha modeli, öteki iki modelden çok daha âlâ sonuçlar elde etti. Ama bilim beşerlerine nazaran Erica, hala toplumsal ve sevinçli kahkahalarla hudutlu durumda ve doğal, insan gibisi konuşmalar yapmak için pek çok çeşitte eğitime muhtaçlık duyuyor.
Öyle ki çalışmanın başındaki isim olan Dr. Koji Inoue, robotların insani hisler gösterememesi hakkında “Bunun hiç de kolay bir sorun olduğunu düşünmüyoruz ve en nihayetinde bir robotla bir arkadaşımızla yaptığımız üzere rahat bir sohbet yapabilmemiz 10 ila 20 yıldan fazla sürebilir.” Tabirlerini kullandı.