Mayıs ayında başlayan ikinci hafriyat döneminde Kütahya’nın bilinen en eski yerleşmesine ilişkin izlere rastlandı. Son periyotta 3 bin 300 yıllık eşsiz bir mühür ve hançer, 4 bin 200 yıllık fındık kalıntıları ve mermer idollerin ortalarında olduğu 500’e yakın arkeolojik eserin gün ışığına çıkarıldığı Tavşanlı Höyük’teki hafriyatın yaklaşık 30 yıl süreceği kestirim ediliyor.
Kazının başkanlığını yürüten BŞEÜ Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erkan Fidan, 8 bin yıl evvel kurulan Kütahya’nın birinci yerleşmesinin bataklık altında kaldığını, buraya yaklaşık 5 bin sene önce gelen insanların bataklığı kurutarak çok büyük bir kent kurdukları yerleşim alanından çıkarılan eşsiz buluntuların, Batı Anadolu tarihini aydınlattığını söyledi.
Alanın büyüklüğünün bir başkenti işaret ettiğini belirten Fidan, “Tavşanlı Höyük, Batı Anadolu’da pek de alışık olmadığımız büyük boyutuyla, yaklaşık 45 hektarlık yayılım alanıyla bölgenin kıymetli bir merkezi, tahminen de başşehri konumunda” dedi.
ANADOLU’NUN EN ESKİ FINDIĞI
Bu köyün, Kütahya’nın en eski yerleşmesi olduğunu vurgulayan Fidan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Daha sonra bu yerleşme bataklıkla kaplanmış ve uzun bir boşluktan sonra 5 bin yıl evvel bataklık doldurularak tekrar yerleşilmiş. Biz tam da burada, 18 metre aşağıda bataklığın kurutulduğu, günümüzden 5 bin yıl evvelki ömür düzlemindeyiz. Esasen taban suyundan ötürü kısmen çamur içindeyiz. Olağan çamur olmasından ötürü, burada yanmamış ahşaplar bile çok hoş korunmuş durumda. Burada yapılara ilişkin duvarlar, madencilik faaliyetlerinin yürütüldüğü etrafında çok sayıda cüruf ele geçirilen bir ocak bulduk lakin temel sürpriz ise Anadolu’nun en eski fındıklarını bulmamız oldu. Fındıkları, bu tabakanın biraz üstünde, günümüzden yaklaşık 4 bin 200 yıl öncesinde Birinci Tunç Çağı’nın sonlarına ilişkin bir kabın içinde ve etrafına dağılmış biçimde bulduk. Yandığı için çok güzel korunan fındıklar ve kabuklarının yanında bulduğumuz ahşap modüllerini da tahlile göndereceğiz. Bunlar fındık kısımları olabilir. Fındığın Tavşanlı Ovası’nı çevreleyen zirvelik alanlarda doğal olarak yetiştiğini biliyoruz.”
4 bin 200 yıl öncesinde Yakın Doğu’da ve Anadolu’da kuraklığın yaşandığını fakat Tavşanlı’nın, varlıklı tabiatı ve su kaynakları sayesinde bundan etkilenmemiş üzere göründüğünü anlatan Fidan, “Ayrıca, birebir katmanlardaki mermer ve seramik idoller, yerleşmede periyodun dini inanışları hakkında bilgi veriyor ki biz bu buluntuların benzerilerini Çanakkale’de Troya kentinden biliyoruz. Tavşanlı Höyük, Troya ile pek çok taraftan benzeşiyor” tabirlerini kullandı.
MÜHÜRDE KÜREKLİ BİR TEKNE MOTİFİ GÖRÜLÜYOR
Höyükte günümüze en yakın yani en üstteki periyodun, Hitit bölümünün sonlarına rastlayan 3 bin 200 yıl öncesi olduğuna işaret eden Fidan, bu bölgede yerleşmenin dışında depolama ve çöp alanları tespit ettiklerini belirtti.
Silolardan birinin içinde buldukları mührün çok kıymetli olduğuna dikkati çeken Fidan, “Buna ‘Tavşanlı mührü’ dedik zira öteki bir yerde gibisi yok. Hem üzerinde Hitit yani Anadolu tesirleri barındırıyor hem de kürekleri olan bir tekne motifi seçiliyor. Muhtemelen buradaki bir yöneticiye ilişkin mühür, kırıldığı için fonksiyonunu yitirmiş ve çukurun içine atılmış. Bu çukurların altındaki arkeolojik katmanda ise muhtemelen hücumlar sonucunda yıkılmış, tamamı yanmış bir kentin kalıntıları var” diye konuştu.
Fidan, burada, günümüzden 3 bin 700 sene öncesine
Şehrin ticaret sayesinde gelişerek en parlak devirlerinden birine bu çağda geldiğini varsayım ettikleri bilgisini veren Fidan, dokuma ve dokumacılık üretimi ile ilgili onlarca buluntu çıkardıklarını, devranın beşerinin metal eser üretiminde çok başarılı olduğunu belirlediklerini aktardı.
Doç. Dr. Fidan, “Bulduğumuz pek çok bakır ya da tunç eser haricinde, günümüze çok düzgün korunmuş halde gelmiş, perçin deliklerinin bile yerinde olduğu hançer, değerli bir buluntu. Ege dünyasındaki Miken kılıçlarını hatırlatıyor. Geçtiğimiz sene Miken kılıçlarına ilişkin mermer bir topuz başını da hafriyatlarda bulmamız, Tavşanlı Höyük ile Ege dünyası ortasındaki alakaları perçinliyor” değerlendirmesini yaptı.
Ayrıca Fidan, mevsim kaideleri elverdiği takdirde bu sezonki çalışmalarını ekim ayı sonuna kadar sürdürmeyi planladıklarını kelamlarına ekledi.